تفسیر روایی آیه 23 سوره احزاب

«مِنَ المُومِنینَ رِجالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُو اللهَ عَلَیهِ فَمِنهُم مَن قَضَی نَحبَهُ وَ مِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَما بَدَّلُوا تَبدیلاً» (احزاب/23)

(از بین مؤمنان مردانی هستند که راست گفتند آن چیزی را که بر آن با خدای تعالی عهد بسته بودند [که آن ثبات قدم بر قتال و مقاتله برای رضای خدای متعال است]، پس از بین ایشان کسی بود که به نذر خود وفا کرد [به این که مقاتله کند تا شهید شود] و از بین ایشان کسی هست که انتظار می کشد [تا شهید شود] و تغییر ندادند عهد خود را [بلکه به آن وفا نمودند.])

- از حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام روایت شده که آیه « مِنَ المُومِنینَ رِجالٌ صَدَقُوا » در حق ما نازل شده و منظور از « فَمِنهُم مَن قَضَی نَحبَهُ » حمزه و جعفر و عبیده است و منظور از «مَن یَنتَظِرُ» من هستم که به خدا قسم منتظر شهادتم.

(تفسیر شریف لاهیجی، جلد 3، صفحه 623)

-    عدة من أصحابنا عن سهل بن زیاد عن جعفر بن محمد الاشعری عن عبدالله بن میمون القداح عن ابی عبدالله علیه السّلام قال: قال رسول الله صلّی الله علیه و آله: یا علی مَن أحبّک ثمّ مات فقد قضی بحبه، و مَن أحبّک و لم یمت فهو ینتظر، و ماطلعت شمس و لاغربت الّا طلعت علیه برزق و ایمان و فی نسخة نور.

عده ای از اصحاب ما از سهل بن زیاد از ... از امام صادق علیه السّلام روایت کرده اند که رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: ای علی! هرکس تو را دوست بدارد و با محبت تو بمیرد مصداق « مَن قَضَی نَحبَهُ » باشد و هرکس به تو محبت و ارادت داشته باشد و هنوز زنده باشد مصداق « مَن یَنتَظِرُ » خواهد بود و هرگز خورشید طلوع و عروب نمی کند مگر این که به این شخص رزق و ایمان عنایت می کند و و در نسخه ای رزق و نور او آمده است.

(تفسیر نور الثقلین، جلد 4، صفحه 258)

-    محمد بن یعقوب عن محمد بن یحیی عن ... عن ابی عبدالله علیه السّلام قال: المؤمن مؤمنان، فمؤمن من صدق بعهد الله و وفی بشرطه و ذلک قول الله عزّ و جل: «رِجالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُو اللهِ» فذلک الذی لم یصبه اهوال الدنیا و لا اهوال الاخرة و ذلک من یشفع و لایشفع له و مؤمن کخامة الزرع یعوج احیاناً و یقوم احیاناً و دلک ممن یصیبه اهوال الدنیا و اهوال الاخرة و ذلک یشفع له و لایشفع.

-  امام صادق علیه السّلام فرمودند: مؤمنان دو گروهند، مؤمنی که به عهدی که با خدا بسته صادق و وفادار باشد و این است مصداق قول خدای عزّ و جل که می فرماید: «رِجالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُو الله»َ و آن کسی است که سختی های دنیا و آخرت گریبانگیر او نخواهد شد و او در قیامت شفاعت می کند نه این که مورد شفاعت قرار گیرد.

و گروه دوم مؤمنان، مؤمنی است که احیاناً کج یا راست می شود و حالت ثبات به خود نمی گیرد، او کسی است که گرفتار سختی های دنیا و آخرت می شود، او در قیامت مورد شفاعت قرار می گیرد و نمی تواند شفاعت کند.

(تفسیر برهان، جلد 3، صفحه 303)

-    در مناقب ابن شهر آشوب آمده است که: اصحاب امام حسین علیه السّلام در کربلا هنگامی که قصد رفتن به میدان جنگ را داشتند با امام علیه السّلام وداع کرده و می گفتند: «السلام علیک یابن رسول الله» و امام علیه السّلام جواب می داد: «و علیک السلام» و شما رفتید و ما به زودی بعد از شما، به شما خواهیم پیوست و امام علیه السّلام آیه شریفه « فَمِنهُم مَن قَضَی نَحبَهُ وَ مِنهُم مَن یَنتَظِرُ » را قرائت می فرمود.

(ترجمه تفسیر شریف صافی، جلد 5، صفحه 324)