یک نکته ازاین معنا ۱

عصا، مادرزاد عصا نبود. شاخه ای بود سبز و خرم و نه در دست این و آن، بلکه بالای درخت بود و پربرگ و رو به رشد و چشم نواز، اما بیچاره از درخت که اصل او بود و هستی خود را از او داشت برید یا بریده شد و از آن پس، روز به روز خشک و خشکیده تر شد و چه زخم ها که از اره ها و رنده های نجاران دید و چشید و برای همیشه آلت دست و سرافکنده شد و به دست آدم های ناتوان و بیمار افتاد و همواره تحت فشار آنها قرار گرفت و عاقبت الامر هم یا خواهد شکست یا خواهد سوخت و یا از دور خارج شده و به دور افکنده می شود. ما آدم ها هم چیزی شبیه شاخه هاییم و آنچه داریم از خداست و تا با خداییم سبزیم و شاداب و پرطراوت و زنده ایم و پیوسته در حال رشد و روز به روز نیرومندتر و در یک سخن هر روزمان بهتر از دیروز خواهد بود.
    اما اگر خدای ناکرده اهل گناه و عصیان شویم سرگذشت عصا سرنوشت ما خواهد شد، یعنی خشک می شویم و آلت دست می شویم و هر روز در دست کسی می افتیم آن هم کسانی که: فی قلوبهم مرض، یعنی بیمار دل اند و چه فشارها و استرس ها و اضطراب ها که باید متحمل شد و دم هم برنیاورد، ذلیل می شویم و خوار وسرافکنده و روز به روز شکسته تر و آسیب پذیرتر و عاقبت هم در کام آتش خشم خدا برای همیشه خاک و خاکستر می شویم. پس هرچه هست در ارتباط با خداست و هیچ چیز برای انسان جای خدا را پرنمی کند. حافظ چه زیبا می گفت:
    باده و مطرب و می جمله مهیاست ولی  

      عیش بی یار مهیا نشود یار کجاست
    یعنی اگر خدا نباشد هیچ لذتی جای او را پرنمی کند.
      یا من یکفی من کل شیء و لایکفی منه شیء
    ای خدایی که جای همه چیز را پر می کنی اما هیچ چیز جای تو را پر نمی کند.

                                                                   حسین دانش کوش

اعجاز قرآن از نظر علوم روز

قرآن و حرکت زمین

نخستین کسانی که حرکت کره زمین را کشف کردند «گالیله» ایتالیایی و «کپرنیک» لهستانی بودند که برای اوّلین بار این نظریه علمی را (در اواخر قرن 16 و اوایل قرن 17 میلادی) مطرح کردند مخصوصا گالیله با اختراع دوربین کوچکی جنبه حسی به آن داد. اگرچه او از طرف حامیان خرافی کلیسا تکفیر شد امّا افتخار این کشف بزرگ علمی در تاریخ به نام او ثبت گردید.

پیش از گالیله نیز کسانی مسأله حرکت زمین را مطرح کرده بودند از جمله «فیثاغورس»، حکیم معروف یونانی، ولی چون نتوانسته بود دلایل کافی برای این ادّعای خود بیاورد نظر او یک عقیده مطرود و فراموش شده به حساب آمد؛ بنابراین به هنگام نزول قرآن عقیده مسلّم مردم جهان بر سکون و مرکزیت زمین بود. ولی قرآن در حدود یک هزار سال پیش از گالیله این عقیده را از لابلای آیات مربوط به اسرار آفرینش و توحید صریحا رد کرد و تصریح نمود که زمین با سرعت در گردش است. آنجا که می گوید:

«وَ تَری الجِبالَ تَحسَبُها جامِدةً و هِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ صُنعُ اللهِ الَّذی أتقَنَ کُلَّ شَیء إنَّهُ خَبیرٌ بِما تَفعَلوُنَ» (سوره نمل/88)

«و کوهها را می بینی در حالی که چنین می پنداری که آنها در جای خود ایستاده اند در حالی که همچون ابرها در حرکتند، این صنع خداوندی است که هرچیز را استوار کرده است، همانا او به آنچه انجام می دهید آگاه است.»

این آیه به روشنی می گوید: کوهها در حرکتند اگرچه به نظر ساکن می آیند، مسلماً حرکت کوهها بدون حرکت زمینهایی که به آنها متصلند معنی ندارد و بدین ترتیب از آیه این گونه نتیجه می شود که زمین ها همه با هم در حال حرکتند، هم چون حرکت ابرها.

اما چرا قرآن کوهها را مرکز بحث قرار داده؟ شاید به این جهت است که کوهها از نظر سنگینی و وزن و پابرجایی ضرب المثلند و برای تشریح قدرت خداوند و قدرت او بر هر چیز، قرآن این تعبیر را انتخاب نموده، جایی که کوهها با این عظمت و سنگینی به فرمان خدا گردش کنند قدرت خداوند بر هر چیز به ثبوت می رسد.

نکته جالب دیگر تشبیه حرکت زمین به حرکت ابرها است که از این تشبیه زیبا دو چیز استفاده می گردد:

1- این که حرکت سریع را به حرکت ابرها تشبیه می کنند، حدیث «الفرصة تمّر مرّ السّحاب» (فرصت ها هم چون ابرها به سرعت درگذرند) نمونه ای از این مطلب است؛ یعنی حرکت زمین بسیار سریع است.

ابن عباس مفسر معروف اسلامی در تفسیر آیه می گوید: «ای تسیر سیرا حثیثاً مثل مرّ السحاب» یعنی با سرعت زیاد هم چون سرعت ابرها در حرکتند.

1-  حرکت ابرها با نهایت آرامش و بدون سروصدا انجام می پذیرد، حرکت کره زمین به دور خود نیز کاملا آرام و خالی از هرگونه اضطراب و سروصداست.

آیه دیگری که به حرکت زمین اشاره دارد آیه 53 سوره طه است که می گوید:

«الَّذی جَعَلَ لَکُمُ الأرضَ مَهداً و سَلَکَ .... »

«پروردگار من کسی است که زمین را برای شما گهواره قرار داد و .....»

در این آیه شریفه به حرکت زمین یک اشاره زیبا و لطیفی گردیده و با یک رمز جالب، به حرکت زمین اشاره می نماید و مطلبی را که قرنها پس از نزول قرآن برای بشر روشن شد، بیان می‌کند و از کره زمین با لفظ "مهد" تعبیر می‌کند که برای بچه‌های شیرخوار به کارمی‌برند تا دراثر حرکت آن، به خواب واستراحت بپردازند. کره زمین نیز برای بشر حکم گهواره را دارد که دراثر حرکت وضعی وانتقالیش، حالت آرام بخشی به ساکنینش می‌بخشد و همانطوری که نتیجه تکان وحرکت گهواره، پرورش واستراحت بچه است، نتیجه حرکت روزانه وسالانه زمین نیز پرورش انسانها و پرورش تمام موجودات این جهان می‌باشد. اما چون این آیه در دورانی فرود آمده است که تمام مردم و دانشمندان آن دوران بر سکون وعدم حرکت زمین، عقیده داشتند وثابت بودن کره زمین در میان آنان یکی از مطالب ضروری و غیر قابل تردید محسوب می‌شد قرآن به این مساله علمی بطور اجمال و با ظرافت اشاره کرده تا آیندگان، کامل بفهمند.

در مقاله بعد به موضوع قرآن و زوجیت در جهان گیاهان از مجموعه اعجاز قرآن از نظر علوم روز خواهیم پرداخت.

تفسیر روایی آیات 2 و 3 سوره بقره

«ذَلِکَ الکِتابُ لارَیبَ فِیهِ هُدیً لِلمُتَّقِینَ (2) الَّذینَ یُومِنُونَ بِالغَیبِ وَ یَقِیمُونَ الصَّلوةَ وَ مِمَّا رَزَقناهُم یُنفِقُونَ(3)»

(آن کتابی است که هیچ شک و تردیدی در آن نیست و هدایتگر است برای پرهیزگاران.(2) کسانی که به غیب ایمان دارند و نماز را به پا می دارند و از آن چه به آنان روزی نموده ایم انفاق می کنند.(3))