آیات علمی قرآن ( 2 )

مبحث چگالی ( دانسیته )

خداوند در سوره لقمان ، آیه ی 31 می فرماید : آیا ندیدی کشتی ها به نعمت خداوند در دریا روان می گردند تا برخی از آیات خود را به شما بنمایاند ؟ قطعا در این آیات برای هر شکیبای شاکری نشانه هاست .

در تفسیر این آیه داریم : مراد از نعمت ، باد ها و وزن مخصوص آب و مواد کشتی و غلظت آب و خلاصه تمامی اسبابی است که سبب حرکت کشتی می شوند . اما درک آیات با عظمت الهی انگیزه ای لازم دارد و صبر توام با شکر منعم آن را فراهم می آورد . حقایق به درد شکیبایی و پشتکار بعلاوه ی بکار گیری هر چیز در جای خودش به دست می آید .

در توضیح ترجه و تفسیر آیه می نویسیم :

اگر مفهوم چگالی برای شما آشنا نیست با یاد آوری معمای قدیمی سنگین تر بودن یک کیلو آهن یا یک کیلو پنبه می توانید این مفهوم را برای خود تداعی کنید . بدیهی است که وزن یا جرم یک کیلو آهن با یک کیلو پنبه برابر است زیرا هر دوی آن ها یک کیلو هستند .  در صورتی که یک کیلو گرم پنبه حجم بسیار زیادی را اشغال می کند اما همان مقدار از آهن حجم بسیار کمتری دارد . مفهومی که در این جا تعریف می شود جرم حجمی یا چگالی یا دانسیته می باشد که به معنای جرم یا وزنی می باشد که هر شیئ در حجم خاصی اشغال می کند . در واقع در معمای مطرح شده وزن آهن بیشتر از پنبه نیست بلکه چگالی آهن از پنبه بیشتر است چون در یک حجم خاص مثلا در فضای یک اطاق وزن بیشتری از آهن را نسبت به پنبه می توان جای داد .

حال به سراغ آیه مورد نظر می رویم : خداوند در قرآن از نعمت های خود که در دریا وجود دارد سخن گفته است . به ما یاد آوری کرده که با صبر و تامل راحع به حرکت کشتی ها بر روی دریا می توانید به قوانین موجود در عالم مسلط شوید و آن ها را به تسخیر خود در آورید . چوب ، آهن و دیگر موادی که کشتی از آن ها ساخته می شود ، به نظر از آب سنگین تر هستند اما همان طور که در آیه به آن اشاره شد خداوند وزن مخصوص (‌چگالی ) آب را بیشتر از چوب قرار داده تا انسان بتواند از آن برای حرکت بر روی آب های دریا استفاده کند . چگالی چوب آنقدر از آب کمتر است که حتی وقتی مقادیر کمی از آن در ساخت بدنه کشتی استفاده شود ، کشتی می تواند روی آب حرکت کند و به زیر آب نمی رود .

نوشته ی : هدی صلواتی نیا

منابع و ماخذ : قرآن کریم ، سوره لقمان آیه 31

            خلاصه تفسیر المیزان و نمونه ، تالیف عباس پور سیف ص 1067