اعجاز قرآن ۳

در قرآن کریم آیات متناقض وجود دارد ؟

     عده از کسانی که مطالعه دقیق از اسلام و هم چنین قواعد علمی فلسفی ندارند ، گاهی تحت تأثیر تبلیغات سوء دیگران قرار گرفته و ادعا میکنند که بعضی از آیات قرآن کریم با بعضی دیگر تناقض دارند و حتی بعضی از آنها ادعا میکنند که تعداد این گونه آیات به هشتاد آیه میرسد ،آیا واقعا وقوع یا امکان تناقض در قرآن کریم قابل تصور است ؟

جواب

     قرآن کریم یکی از دلایل بسیار متین و محکمی را که برای اثبات کلام خداوند بودنش ارائه میکند ، عدم وجود تناقض در آنست زیرا که کلام بشر خالی از تناقض نیست و خداوند این چنین میفرماید : " أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلاَفًا کَثِیرًا  آیا درباره قرآن نمى‏اندیشند؟! اگر از سوى غیر خدا بود، اختلاف فراوانى در آن مى‏یافتند

     این آیه مبارکه خطاب به تمام کسانى است که در حقانیت قرآن مجید شک و تردید دارند که آیا آنها درباره وضع خاص این قرآن اندیشه نمى کنند و نتایج آن را بررسى نمى نمایند این قرآن اگر از ناحیه غیر خدا نازل شده بود حتما تناقضها و اختلافهاى فراوانى در آن مى یافتند اکنون که در آن هیچگونه اختلاف و تناقض نیست باید بدانند که از طرف خداوند نازل شده است  .

     وقتی قرآن کریم با این صراحت از خود نفی تناقض میکند و از همه میخواهد که در آیات این کتاب آسمانی تدبر کنند تا برای آنها این هم خوانی و همسوئی بین تمام آیات روشن شود ، دلیل بسیار قوی و متین بر عدم وجود تناقض در قرآن کریم است ، و گرنه کسانی در همان زمان میتوانستند حرکت کنند و بگویند که مثلا این آیه با آن آیه تناقض دارد ، در حالیکه تا امروز هم این شبهه از طرف دانشمندان و انسانهای آگاه مطرح نشده است بلکه بیشتر مطرح کنندگان این شبهه کسانی هستند که از تعریف تناقض و شروط متناقض بودن قضیه ای با قضیه دیگر کاملا بیخبر و نا آگاه هستند .

     تناقض عبارت از تقابل دو قضیه بنحو سلب و ایجاب با هم است و در صورتی تحقق پیدا میکند که هشت شرط معروف تناقض که از آن در فلسفه به ( وحدات ثمانیه) یاد میشود متوفر و موجود باشد .

در تناقض هشت وحدت شرط دان **وحدت موضوع و محمول و مکان

وحدت شـرط اضافــه جـــزء و کــل **قـــوه و فعـل است در آخر زمان

     یعنی بدون توفر و وجود این هشت شرط محال است که بین دو قضیه تناقضی تحقق پیداکند .

     پس اگر بگوئیم زید زنده است و خالد مرده است ، بین این دوقضیه تناقض نیست زیرا که موضوع در قضیه اول زید و در قضیه دوم خالد است و چون وحدت موضوع وجود ندارد پس همه شروط متوفر و موجود نیست .

     و اگر بگوئیم زید ایستاده است و زید غذا میخورد باز تناقضی وجود ندارد زیرا که محمول در قضیه اول ایستادن و در قضیه دوم غذا خوردن است پس در محمول با هم متحد نیستند .

     و اگر بگوئیم زید امروز هست و زید دیروز نبود تناقضی نیست چون وحدت زمانی وجود ندارد .

     زید در کابل است و زید در قندهار نیست ، اینجا وحدت مکانی وجود ندارد پس تناقض منتفی میباشد و همین قسم در رابطه با شروط دیگر که در ضمن بیان هشت شرط گذشت .

     حالا هرکه ادعا کرد که در قرآن کریم بعضی از آیات با بعضی دیگر متناقض هستند ، باید از آنها بخواهیم که ضمن تعریف فلسفی تناقض  تمام شروط تناقض را یک بیک در مورد شبهه توضیح بدهند و گرنه عرض خود برده اند و زحمت شنوندگان یا خوانندگان را روا داشته اند .

اعجاز قرآن از نظر هماهنگی آیات

کتابی که در طول 23 سال، در شرایط و حالات گوناگون و متفاوت شکل گرفته، کتابی که یک زمان [همچون زمان پیامبر در مکه] زبان یک ملت اقلیت محروم و تحت فشار بوده، و زمان دیگری [همچون زمان پیامبر د رمدینه] نماینده افکار یک اکثریت پیروز محسوب می شده، کتابی که آورنده آن مردی درس نخوانده بوده که در یک محیط عقب افتاده و تاریک پرورش یافت، و از همه بالاتر کتابی که درباره  موضوعات  کاملاً  متنوع  سخن می گوید،  و مانند کتابهای معمولی که تنها یک بحث اجتماعی یا سیاسی،  یا  فلسفی  و ... را  تعقیب می کنند،  نیست؛ بلکه گاهی در مورد توحید و صفات خدا،  و گاهی درباره ی امتهای پیشین و ... بحث   می کند.

به گفته ی دکتر گوستاو لوبون، « قرآن کتاب آسمانی مسلمانان منحصر به تعالیم و دستورهای مذهبی تنها نیست، بلکه دستورهای اجتماعی وسیاسی مسلمانان نیز در آن درج است.»

چنین کتابی با این مشخصات، عادتاً ممکن نیست، خالی از تضاد و تناقض باشد.

خود قرآن نیز به این حقیقت اشاره می نماید:

« آیا در قرآن نمی اندیشند، اگر از ناحیه ی غیر خدا بود، اختلافات فراوانی در آن می یافتید.»  نساء/ 82

*****

مطالب فوق بر گرفته از کتب زیر می باشد:

1. قرآن و آخرین پیامبر خدا، آیت الله مکارم شیرازی « حفظه الله تعالی علیه»

2. اعجاز قرآن ، علامه طباطبایی « رحمة الله علیه»

3. رسالت قرآن در عصر فضا، سید عبدالکریم حجازی