وجوهِ مختلفِ معجزه بودن قرآن ۳

اعجاز قرآن از نظر موزون بودن کلمات و رسا بودن عبارات

زیبایی ظاهر و عمق معنی

یک مطالعه کوتاه در آثار ادبا و نویسندگان نشان می دهد که آنها به دو دسته متمایز تقسیم می شوند: جمعی بیشتر به زیبایی الفاظ اهمیت می دهند و زیاد دربند عمقِ معنی نیستند، اما عده ی دیگر، به الفاظ اهمیت نمی دهند و تمام قدرت و نبوغ خود را متوجه معانی می سازند. البته در این میان نویسندگانی نیز هستند که به هر دو قسمت اهمیت می دهند، اما بسیار محدود و انگشت شمارند، زیرا یک نبوغ فوق العاده می خواهد که کسی بتواند این دو را [ زیبایی لفظ و  زیبایی معنی] با هم در یکجا جمع کند.

اعجاز قرآن از نظر موزون بودن کلمات و رسا بودن عبارات

زیبایی ظاهر و عمق معنی

یک مطالعه کوتاه در آثار ادبا و نویسندگان نشان می دهد که آنها به دو دسته متمایز تقسیم می شوند: جمعی بیشتر به زیبایی الفاظ اهمیت می دهند و زیاد دربند عمقِ معنی نیستند، اما عده ی دیگر، به الفاظ اهمیت نمی دهند و تمام قدرت و نبوغ خود را متوجه معانی می سازند. البته در این میان نویسندگانی نیز هستند که به هر دو قسمت اهمیت می دهند، اما بسیار محدود و انگشت شمارند، زیرا یک نبوغ فوق العاده می خواهد که کسی بتواند این دو را [ زیبایی لفظ و  زیبایی معنی] با هم در یکجا جمع کند.

قرآن این امتیاز بزرگ را در حد اعجاز دارد. الفاظ آن در نهایتِ شیرینی و زیبایی و کلمات آهنگ دار و موزون، و با اینهمه کاملاً با معانی منطبق است.

منظره ای از زیبایی لفظ و معنا

در قرآن سوره ی رعد آیه ی 17 برای مجسم ساختن صحنه ی مبارزه حق و باطل و سرانجام این مبارزه ی دائمی، مثال جالبی زده شده است:

انزل من السماء ماء فسالت اودیة بقدرها فاحتمل السیل زبداً رابیاً و مما یوقدن علیه فی النار ابتغاء حلیة او متاع زبد مثله کذلک یضرب الله الحق و الباطل فاما الزبد فیذهب جفاء و اما ما ینعف الناس فیمکث فی الارض « خداوند آبی از آسمان نازل نمود و از هر سرزمینی رودهایی به اندازه ی گنجایش آن به راه افتاد. سیلاب کفهائی بر روی خود حمل کرد [  نه تنها بر روی  سیلاب  کف  ظاهر می گردد،  بلکه ]  در روی  فلزاتی که برای زینت یا  وسایل زندگی  زیر فشار آتش،  ذوب  می شوند،  اینگونه  کفها آشکار می گردد اینچنین خداوند، حق و باطل را مجسم می سازد، اما کف بزودی از بین می رود، ولی آنچه به مردم سود می رساند در زمین باقی می ماند.»

در همین یک مثالِ کوتاه که با الفاظ موزونی ادا شده نکات جالبی نهفته که ذیلاً به قسمتی از آن اشاره می گردد:

1.  طرفدارانِ باطل همیشه مانند کفهای روی آب پر هیاهو هستند، ظاهری فریبنده و درونی تهی و خالی دارند و ضمناً همیشه خود پرستند و بلندی طلبند (زبداً رابیاً ) بعکسِ طرفدارانِ حق.

2.  باطل، بی دوام، بی فایده و بی خاصیت است؛ ولی حق، منبع انواع برکات است. همانطور که کفهای روی آب،  نه رفع تشنگی می کنند و نه گل و گیاهی می رویانند، ولی آب همه جا رمز حیات است

3.  باطل ممکن است به شکلهای گوناگون ودر هر لباس و هر صحنه ای خودنمایی کند. همانطور که کفها بر روی آب و فلزات ذوب شده، هر دو آشکار می گردند. ( و مما یوقدون علیه فی النار...)

4.  هر کسی به  اندازه  استعداد و وسعت روح خود می تواند از مواهب این جهان استفاده کند، همانطور که هر زمینی به اندازه وسعت خود قطرات باران را به خود می پذیرد.

همچنین آثار وجود هر کس به مقدار ظرفیت وجود اوست، چنانکه رودهایی که از هر زمینی جریان می یابد، چنین است. (فسالت اودیة بقدرها)

5.  مبارزه حق و باطل یک مبارزه ی دائمی است و سرانجام این مبازه در همه جا یکسان است، یعنی پیروزی حق. همانطور که منظره ی سیلاب و کف در همه جا به چشم می خورد.

6.     بقاء و دوام هر موجودی در سایه سود رسانیدن به اجتماع و مردم است. (و اما ما ینفع الناس فیمکث فی الارض)

پی نوشتها:

1.     شیعه در اسلام، ص 95.

2.      سوره ی نساء – آیه ی 82.

3.     به مبارزه طلبیدن

4. شیعه در اسلام ص 97

5. سوره هود، آیه ی 13.

6. اعجاز قرآن ، ص 16.

7. قرآن در اسلام، ص 171-170

8. رجوع شود به تاریخ تمدن جرجی زیدان ، ج 1

9. اعراف ، آیات 158-157

10. مراجعه شود به: بقره، آیه 23 – اسرا آیه 88 – هود آیه 13